Over virussen en entstoffen

De coronavirussen die SARS en MERS veroorzaakten kennen we al vele jaren.
SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) al vanuit Guangdong China in november 2002 en MERS (Middle East Respiratory Syndrome) vanuit Saudi Arabië in september 2012. Deze ziekten werden op tijd ingedamd door snelle adequate quarantainemaatregelen. Dat is ook de reden dat de industrie er niet op is gedoken om een vaccin te ontwikkelen. Zoals u inmiddels weet kost het ontwikkelen en produceren van een goedwerkend veilig vaccin vele tientallen miljoenen, bovendien duurt het in het beste geval minimaal 1½ jaar voordat het op de markt is, tenzij er een noodsituatie is en je een aantal bureaucratische stappen kunt versnellen c.q. overslaan!

Het is vanzelfsprekend een gemiste kans dat er in die eerste coronavirusperiodes niet werd doorgepakt om een vaccin te maken, maar de farmaceutische industrie in het algemeen zag er geen brood in om een vaccin te ontwikkelen gelet op het relatieve belang en de impact van SARS en MERS. Was dat wel gebeurd, dan hadden we nu een kant en klare ‘blauwdruk’ voor dit nieuwe coronavirus ‘COVID-19’ op de plank liggen. Zoiets als “het huis is bijna klaar, alleen het dak moet er nog op”. In zo’n scenario zouden we een enorme tijdwinst hebben kunnen boeken!!

Vaccins

Zoals u ziet zijn er van vele virussen allerlei varianten en typen en subtypen en zoals wij allemaal weten van de Influenza-virussen, is het best lastig om elk jaar weer ‘het goede vaccin’ te maken met de juiste varianten (subtypen) van het virus erin. Gelukkig geldt dit niet voor alle vaccins die we voor bepaalde virusziekten ontwikkelen.  Voor Paramyxo (PMV) bij onze duiven geldt dat bijvoorbeeld niet alhoewel we toch sterk de indruk hebben dat er de laatste jaren wat aan het veranderen is. We hebben de symptomen over een periode van bijna 40 jaren (1982-2020) een beetje zien veranderen. Dat kan problemen geven  voor de klinische diagnostiek, want bijna geen instituut staat te trappelen om dat virus aan te tonen bijvoorbeeld via de PCR-methode, mede omdat duivendierenartsen er géén belang bij hebben dat zij als ‘boosdoener’ worden bestempeld als de diagnose PMV wordt gesteld en de duivensport in een grote straal rondom het betreffende hok tot stilstand komt.

Entknobbels

De eerste vaccins die we tegen PMV hadden, waren kippenvaccins wit van kleur op oliebasis. Ze werkten best effectief maar de nevenreacties waren vervelend, met teveel ‘entknobbels’ in de nek van de duiven, wij noemen dat granulomen. Irritant voor de duiven, de meeste komen nooit meer in forme. Deze vaccins waren op basis van het kippen-PMV-virus type I op basis van de La Sota virusstam. Ik heb daar al in 1983 op gewezen en ook tegen geageerd! Ik hoopte toen op de ontwikkeling van een veiliger vaccin, bijvoorbeeld in de vorm van een spray zoals ook bij kippen werd gebruikt. Maar dat was slechts een heel tijdelijke oplossing. Bij duiven gebruik ik deze methode, maar dan als oog/neusdruppel en alleen maar bij een PMV-uitbraak bij nestjongen die sterven aan PMV (zgn. noodenting). Vaak een snelle verbetering en stoppen van de sterfte bij deze door PMV aangetaste jongen! Als routine PVM-enting is deze noodenting niet effectief genoeg en veel te kortwerkend.

Later is de firma Philips Duphar uit Weesp begonnen met Columbovac PMV, een uitstekend vaccin op ‘waterige’ basis met de La Sota stam erin. Hierbij geen entknobbels en een uitstekende werkzaamheid. Daarna kwam er een specifiek vaccin op een duivenstam gebaseerd, we noemen dat een homoloog vaccin. Wel weer een wit vaccin met als ‘hulpstof’ een minerale olie. Soms entknobbels, regelmatig te voelen en te zien aan je duiven als sommigen zo’n goede week na deze enting niet graag opvliegen maar liever op de grond blijven lopen! Onze vraag aan de duivencliënt in kwestie is dan altijd: “kunnen ze wel vliegen of willen ze niet graag opvliegen in het hok??” Als het antwoord dan bevestigend is, zeg ik: voel eens goed in de nek van de betreffende duif, maar dan wel met een lege krop anders voel je alleen maar voer!” Vaak zegt de duivenmelker dan “ja, verdorie, ik voel een bultje, hoe weet u dat ze ca. 10 dagen geleden geënt zijn met… witte entstof inderdaad?” Mijn antwoord: “ja, omdat ik al heel mijn leven tussen de duiven zit waarvan de laatste 48 jaar als professional, er is weinig wat je dan nog niet gezien hebt!”

In ieder geval prefereer ik waterige vaccins (dus zonder die minerale olie) verre boven witte vaccins op oliebasis. Omdat de duivenvariant van het PMV-virus een beetje veranderd is gelet op de veranderingen van symptomen, zou het zomaar kunnen dat dit homologe vaccin dat theoretisch beter zou moeten werken, een beetje aan effectiviteit inboet. Nader onderzoek lijkt mij gewenst!

Herpes 2

Tenslotte heb ik nog wat te melden dat wel heel actueel is, nl. over het door mij voor het eerst beschreven ziektebeeld wat ik Herpes type 2 noem. In de jaren ’70 werd ik voor het eerst geconsulteerd door duivenliefhebbers met doodzieke jonge duiven die allemaal (100%) binnen een dag of 5 stierven aan een tot dan toe onbekende ziekte!! De duifjes vanaf een week of 6, zaten met dichte ogen met korstjes en/of velletje en in de bek zag ik losse gele velletjes op de bloedrode slijmvliezen van de bek en de keel. Ik herinner mij nog dat ik die dode en zieke jonge duiven opstuurde naar de Gezondheidsdienst voor Pluimvee in Doorn, een toonaangevend instituut in die tijd. Er kwam géén diagnose uit!!

Later nog maar eens hier en daar geprobeerd maar steeds nul op rekest! Maar een paar jaar later kreeg ik ineens van een instituut de diagnose Herpesvirus! Wat opviel was de mate van besmettelijkheid: vrij laag. Altijd weer die zeer typische ziekteverschijnselen: in elkaar zitten, echt helemaal ‘bol’, niet eten, niet drinken, donkergroene mest, slijmerig en natuurlijk die oogjes dicht met korstjes en de gelige velletjes in de bek/keel. Wat mij verder opviel was dat er vaak 2 duiven uit één nest doodgingen, niet gelijktijdig maar soms met weken ertussen.
Vaker een ronde later ook weer sterfte van de jongen van bepaalde koppels. De ouders mankeerden ogenschijnlijk helemaal niets!
Verder was opvallend dat ik dit Herpes 2 probleem maar één keer zag bij duiven ouder dan 1 jaar en dat was zo’n 40 jaar geleden bij een topspeler uit Merksem (B). Toch een rampzalige ziekte omdat alle jongen die het krijgen, doodgaan vanaf de eerst waarneembare symptomen na ca. 5 dagen!

Herpes 2

Ongeveer 70% of meer van al onze gezonde oude duiven is drager van het Herpesvirus, zelden een probleem al die jaren. Dit alom aanwezige latente Herpesvirus noem ik gemakshalve type 1.

Combivaccins

Maar wat er thans aan het gebeuren is, baart mij grote zorgen. Ik zie veel hokken vooral in België waar duiven geënt zijn met óf het combivaccin PH (Paramyxo, Herpes) ofwel het combivaccin (Paramyxo, Herpes, Adeno). Ik stel vast dat in veel teveel gevallen die duiven toch Herpes krijgen en doodgaan in 5 dagen, rampzalig. Ik krijg zelfs de indruk dat door die enting het virus zich uitbreidt. Nooit sinds 1972 in mijn lange carrière als duivendierenarts, zag ik zoveel dodelijke Herpes bij jonge duiven als in 2020. En nooit werd er zoveel tegen Herpes gevaccineerd! Al jaren schrijf ik dat Herpesvaccins voor duiven niet werken.
Het lijkt geen toeval, vrijwel al die probleemhokken hebben gevaccineerd tegen Herpes met ’t combivaccin.
En ten overvloede wil ik nogmaals zeggen dat als je vaccineert tegen Herpes en je de ziekte (godzijdank) niet krijgt, het helemaal niet wil zeggen dat de vaccinatie gewerkt heeft. Nee! Omdat het grootste deel van de duiven de ziekte sowieso niet krijgt, met andere woorden: als je duiven zou vaccineren met “gekookt water” zogenaamd tegen de ziektes ‘XYZ’ bijvoorbeeld Herpes, Adeno en Circo, en ze krijgen deze ziektes niet, betekent dat niet dat deze entstof gewerkt heeft!! Wij duivendierenartsen krijgen al die gevallen waar het vaccin niet gewerkt heeft en dan heb je dus een eerlijk beeld van de (niet)werkzaamheid van het vaccin!!
Daar komt nog bij dat je met die witte entstoffen een grotere kans hebt om de nekken ‘kapot’ te spuiten vanwege granuloomvorming en dan weet je dus dat het middel erger is dan de kwaal.

Over mijn bevindingen met het nieuwe combi-Rotavaccin zijn wij volop aan het inventariseren met grote praktijkproeven. Ik verwacht daar over een poosje veel meer over te kunnen zeggen. Ik houd u op de hoogte want het is belangrijk voor de duivensport.

P.S. Op een hok waar Herpes 2 is uitgebroken kun je de ‘zieke’ jonge duiven niet meer genezen zodra je de eerste gele velletjes en ontstoken ogen ziet! Merkwaardigerwijs heb ik al in de zeventiger jaren ontdekt dat je de uitbreiding van deze dodelijke Herpes 2 kunt stoppen door de nog gezonde jongen in te spuiten met een speciaal antibioticum (geen vaccinatie dus). Hoe dat kan werken begrijp ik niet, maar de enige verklaring is dat er waarschijnlijk een soort bacteriële ‘trigger’ is die het virus de kans biedt aan te slaan en als je die bacteriële component dan elimineert, krijgt het virus geen kans meer.

Dit zou een interessante casus zijn voor een promotie onderzoek voor een jonge ambitieuze duivendierenarts!

BELGICA DE WEERD B.V. I Postbus 4607 I 4803 EP Breda I Nederland
T +31 76 560 02 22 I F +31 76 565 35 70 I info@belgicadeweerd.com I www.belgicadeweerd.com