Legproblemen

Jaar in jaar uit worden we in de kweekperiode geconsulteerd, vanwege duivinnen (uiteraard) die niet leggen, dan wel onregelmatig leggen. Dit laatste slaat op duivinnen die erg laat bijvoorbeeld meer dan 2,5 week na het koppelen leggen, ofwel afwijkende eieren produceren zoals één of twee windeieren. Soms eieren met zwakke, te dunne schalen, vaak ook schalen voorzien van kalkknobbeltjes.

Eileiderontsteking

Bijna al deze problemen duiden op een eileiderontsteking (duiven hebben geen baarmoeder, maar een eileider). Vaak wordt verondersteld dat een kalkgebrek eraan ten grondslag ligt, maar daar ben ik het, zoals zo vaak, wederom niet mee eens! Een simpele behandeling met het juiste antibioticum, dan wel een combinatie van enkele antibiotica geeft in méér dan 80% van de gevallen weer normale eieren, zonder dat er extra kalk (calcium) werd toegediend. De eileider staat in open verbinding met de buitenwereld via de cloaca, maar de cloaca staat ook in verbinding met de darm, want die mondt daarin uit. Aan de linkerkant van de cloaca mondt de eileideropening uit en dan komen er nog 2 kanaaltjes in uit, namelijk de urineleider-uitgangen.
Verder zit er in de dorsale wand (bovenwand) van de cloaca de zogenaamde Bursa Fabricius. Dat is het lymphoïde orgaantje dat een rol speelt bij de immuniteitsopbouw van de duif. Bij het ouder worden gaat het orgaantje in regressie, beetje vergelijkbaar met de thymus bij zoogdieren. Bij kalveren heet dat orgaan ook wel ‘zwezerik’.

Circovirussen

U kunt zich voorstellen dat het normaal gesproken krioelt van de bacteriën in de cloaca. Meestal zijn dat goedaardige bacteriën, maar er zitten ook kwaadaardige exemplaren bij! En als er ‘genoeg’ van deze laatste aanwezig zijn kan dat aanleiding zijn voor ontstekingen in het cloacagebied.
Heel bekend daarbij zijn circovirussen die de bursa van Fabricius kunnen infecteren. Daardoor zou die minder goed kunnen gaan functioneren met als gevolg dat er een minder goede algemene weerstand wordt opgebouwd. Zo’n jaar of 8 geleden werden nogal wat collega’s heel nerveus van dit circovirus. Het zou de oorzaak zijn van allerlei rampspoed, zoals sterfte van papjongen en van de ‘adeno-coli’ uitbraken. Ik geloofde daar niet zoveel van, ik had tenslotte 40 jaar ervaring met duiven in mijn kliniek en had in al die jaren géén nieuwe ziektes zien verschijnen, behalve dan Paramyxo (1983).
De wetenschappers vonden dat er bij een groot percentage jonge duiven circovirussen aantoonbaar waren in de Bursa en dat er in veel gevallen geen medische problemen waren of kwamen.
Het kan natuurlijk wél zo zijn, dat door de onderdrukking van de algemene weerstand (immuun-suppressie) er wat gemakkelijker jeugdziekten kunnen ontstaan, zoals bij coli bijvoorbeeld, maar circovirussen zijn dan niet de primaire oorzaak. Soms worden ‘doorbraken’ door PMV-entingen ook toegeschreven aan circovirussen. Ik geloof eerder dat het komt door entingen die gedaan werden in de incubatietijd tot wel 6 weken in geval van PMV, ofwel door gebruik van ‘verkeerde’ entstoffen dat wil zeggen vervallen, niet goed bewaard, of niet goed ingespoten etc..